Często spotykamy się z sytuacją w której pierwszą myślą dłużnika jest „przepisanie”, czyli darowizna nieruchomości osobom trzecim. Takie działanie może prowadzić i często prowadzi do poważnych konsekwencji prawnych i karnych zarówno w stosunku do obdarowującego, jak i obdarowanego. Dlatego dzisiaj kilka słów o tej problematyce. Oto przegląd tych konsekwencji:
Konsekwencje cywilne
Zaskarżenie Darowizny: Wierzyciele mogą wystąpić z tzw. skargą pauliańską, jeśli darowizna została dokonana w celu pokrzywdzenia ich interesów. Sąd może uznać darowiznę za bezskuteczną względem wierzycieli, co oznacza, że nieruchomość będzie traktowana tak, jakby nadal należała do dłużnika. Aby skarga pauliańska była skuteczna, wierzyciel musi wykazać, że darowizna pogorszyła sytuację finansową dłużnika i że dłużnik działał świadomie, chcąc uniknąć egzekucji i spłaty swoich zobowiązań. Jeśli darowizna została dokonana na rzecz osoby bliskiej, sąd często domniemuje, że obdarowany wiedział o zamiarze pokrzywdzenia wierzycieli. Jeżeli sąd uzna darowiznę za bezskuteczną, nieruchomość wraca do masy majątkowej dłużnika i może być ponownie objęta postępowaniem egzekucyjnym, w tym licytacją komorniczą.
Konsekwencje Karne
1. Przestępstwo Ukrywania Majątku
Rozważając problematykę ukrywania majątku należy wskazać Art. 300 § 1 Kodeksu karnego, który brzmi: „Kto w razie grożącej mu niewypłacalności lub upadłości udaremnia lub uszczupla zaspokojenie swojego wierzyciela przez to, że ukrywa, zbywa, darowuje, obciąża, niszczy, uszkadza lub czyni bezużytecznym składnik swojego majątku, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.” W celu przypisania odpowiedzialności karnej za ukrywanie majątku, prokuratura musi wykazać, że dłużnik działał z zamiarem pokrzywdzenia wierzycieli, a darowizna miała na celu uniemożliwienie egzekucji.
2. Przestępstwo Oszustwa Wierzycieli
Mając na uwadze oszustwo należy przytoczyć art. 286 § 1 Kodeksu karnego: „Kto w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd lub wyzyskania błędu, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.” Darowizna, która przeważnie, chociaż nie zawsze jest częścią większego planu mającego na celu unikanie zobowiązań finansowych wobec wierzycieli, może być uznana i często jest uznawana za oszustwo. Konsekwencje z tego artykułu sąd wyciąga bardzo często zarówno w stosunku do obdarowującego, jak i obdarowywanego.
W praktyce sądowej często spotykamy przypadki, w których sądy uznają darowizny za bezskuteczne, jeśli są one dokonane w trakcie postępowania sądowego lub tuż przed jego wystąpieniem. A darowizna nieruchomości w celu uniknięcia licytacji komorniczej niesie za sobą poważne konsekwencje cywilne i karne. Dłużnik może być odpowiedzialny za przestępstwo ukrywania majątku lub oszustwa, a obdarowany ryzykuje współsprawstwo lub utratę nieruchomości. Tak więc, jak widać, jeżeli nasz dłużnik darował lub sprzedał majątek, aby uniemożliwić postępowanie egzekucyjne, nie znaczy że wszystko przepadło. W takiej sytuacji warto skonsultować możliwość podjęcia dalszych kroków z radcą prawnym lub adwokatem specjalizującym się w prawie obrotu gospodarczego.
