Definicja i problematyka
Falsus procurator, czyli rzekomy pełnomocnik, to osoba, która dokonuje czynności prawnej jako pełnomocnik, jednak działając bez umocowania lub przekraczając jego granice. Choć pełnomocnictwo może być udzielone, problem pojawia się, gdy dokonane działania wykraczają poza zakres umocowania, co powinno być oceniane na podstawie treści samego pełnomocnictwa.
Przekroczenie zakresu pełnomocnictwa może wystąpić w sytuacji, gdy pełnomocnictwo jest ograniczone pod względem podmiotowym (np. ograniczenie kręgu kontrahentów) lub przedmiotowym (np. ograniczenie zakresu czynności).
Sytuacja osoby, w której imieniu umowa została zawarta
Jeśli osoba działająca w cudzym imieniu nie ma umocowania albo przekroczy jego zakres, ważność umowy zależy od jej potwierdzenia przez osobę, w której imieniu umowa została zawarta. Do czasu takiego potwierdzenia mamy do czynienia z tzw. negotium claudicans – czynnością prawną kulejącą, która nie wywołuje skutków prawnych dla rzekomego mocodawcy. Rzekomy mocodawca może jednak potwierdzić umowę, co sprawia, że staje się ona skuteczna od chwili jej zawarcia, lub odmówić potwierdzenia, co prowadzi do jej nieważności.
Potwierdzenie czynności przez mocodawcę może nastąpić także w sposób dorozumiany, np. przez realizację umowy, jednak takie działania nie powinny być interpretowane rozszerzająco. W przypadkach, gdy umowa jest podzielna, możliwe jest potwierdzenie jedynie części zobowiązania.
Sytuacja strony, która zawarła umowę z rzekomym pełnomocnikiem
Druga strona umowy ma prawo wyznaczyć osobie, w której imieniu umowa została zawarta, odpowiedni termin do potwierdzenia umowy. Jeśli termin ten minie bez potwierdzenia, strona staje się wolna od zobowiązań.
Jeżeli rzekomy pełnomocnik nie zwróci tego, co otrzymał od drugiej strony w ramach wykonania umowy, oraz nie naprawi powstałej szkody, druga strona może wytoczyć przeciwko niemu powództwo o zapłatę lub odszkodowanie.
Odpowiedzialność falsus procuratora
Odpowiedzialność rzekomego pełnomocnika wobec drugiej strony ma charakter pozaumowny, opiera się na zasadzie ryzyka i obejmuje naprawienie szkody w ramach tzw. ujemnego interesu umowy. Istnieje możliwość umownego modyfikowania odpowiedzialności odszkodowawczej rzekomego pełnomocnika, a w przypadkach zawinionych działań, można domagać się odszkodowania za całą wyrządzoną szkodę.
Podstawy odpowiedzialności falsus procuratora mogą być różne w zależności od sytuacji, a ich poszukiwanie obejmuje przepisy dotyczące czynów niedozwolonych, odpowiedzialności kontraktowej lub prowadzenia cudzych spraw bez zlecenia.
Kancelaria Tywoniuk & Skórska specjalizuje się w kwestiach prawnych związanych z pełnomocnictwami i zapewnia kompleksową pomoc w przypadku problemów z falsus procurator. Skontaktuj się z nami, aby uzyskać wsparcie w rozwiązywaniu tego typu sporów.
