Część podmiotów niesłusznie zastanawia się, czy incydentalna sprzedaż przez fundację rodzinną powinna być traktowana jako prowadzenie działalności gospodarczej. Nie każde działanie bowiem nosi cechy działalności zorganizowanej, ciągłej i zarobkowej.
Rok od ustawy o fundacji rodzinnej
W maju mija rok od wejścia w życie ustawy o fundacji rodzinnej. Zainteresowanie zakładaniem fundacji rodzinnych w Polsce przerosło oczekiwania twórców ustawy, a liczba zarejestrowanych podmiotów przekroczyła 800. Kolejne wnioski czekają na rozpoznanie.
Cele fundacji rodzinnej
Fundacja rodzinna powstaje, aby gromadzić majątek, zarządzać nim w interesie beneficjentów oraz świadczyć na ich rzecz. Świadczenia obejmują składniki majątkowe, takie jak środki pieniężne, rzeczy czy prawa. Fundacja rodzinna realizuje cele prywatne, w tym zabezpiecza firmy rodzinne i udziały w nich przed rozdrobnieniem spowodowanym procesami spadkowymi.
Podstawowym celem fundacji rodzinnej jest unifikacja majątku rodzinnego i zapewnienie, aby służył on wszystkim uprawnionym beneficjentom zgodnie z wolą fundatora.
Działalność gospodarcza fundacji rodzinnej
Ustawa o fundacji rodzinnej dopuszcza prowadzenie działalności gospodarczej przez fundację, choć pierwotny projekt tego zakazywał. Ostatecznie art. 5 ustawy określa, że fundacja może prowadzić działalność gospodarczą w zakresie:
1. Zbywania mienia, o ile nie zostało nabyte wyłącznie w celu dalszego zbycia.
2. Najmu, dzierżawy lub udostępniania mienia do korzystania na innej podstawie.
3. Przystępowania do spółek handlowych, funduszy inwestycyjnych i spółdzielni oraz uczestnictwa w nich.
4. Nabywania i zbywania papierów wartościowych, instrumentów pochodnych i praw podobnego rodzaju.
5. Udzielania pożyczek beneficjentom i spółkom, w których fundacja ma udziały.
6. Obracania zagranicznymi środkami płatniczymi w celu dokonywania płatności związanych z działalnością fundacji.
7. Produkcji przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych.
8. Gospodarki leśnej.
Prowadzenie działalności gospodarczej przez fundację rodzinną nie jest jednak celem samym w sobie. Jeśli nie są realizowane cele związane z zabezpieczeniem majątku oraz wypłatą świadczeń dla beneficjentów, pojawia się pytanie o zasadność powołania fundacji.
Ryzyko sankcyjnego opodatkowania
Ustawa przewiduje, że fundacja rodzinna jest zwolniona z podatku CIT, jeśli prowadzi działalność w dozwolonym zakresie. W przypadku jego przekroczenia, fundacji grozi sankcyjne opodatkowanie w wysokości 25%.
Nie każde działanie podejmowane przez fundację rodzinną oznacza jednak prowadzenie działalności gospodarczej. Definicja działalności gospodarczej z ustawy Prawo przedsiębiorców mówi, że jest to zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły. Dlatego incydentalna sprzedaż nieruchomości czy elementów kolekcji nie musi oznaczać prowadzenia działalności gospodarczej, jeśli nie ma charakteru ciągłego i zorganizowanego.
Fundacja rodzinna w praktyce
Fundacja rodzinna pozwala na sprawne prowadzenie działalności inwestycyjnej oraz zarządzanie podmiotami w ramach firmy rodzinnej. Przykładem jest sprzedaż udziałów w spółce z o.o., po której fundacja może przekazać otrzymane środki na dalsze inwestycje bez konieczności płacenia podatku CIT.
Podobnie jest z dywidendami – fundacja rodzinna jako wspólnik może zainwestować środki w inny podmiot w grupie bez podatku. Osoba fizyczna zapłaciłaby z tego tytułu 19% podatku dochodowego.
Podsumowanie
Fundacja rodzinna to skuteczne narzędzie do ochrony majątku rodzinnego przed rozdrobnieniem oraz zabezpieczenia sukcesji międzypokoleniowej. Tak długo, jak nie są wypłacane środki na rzecz beneficjentów, fundacja jest zwolniona z podatku CIT.
Warto ostrożnie rozważyć, czy działania fundacji można uznać za działalność gospodarczą, gdyż nie każde działanie nosi cechy zorganizowanej, ciągłej i zarobkowej działalności.
„Warto zatem ustawy czytać od pierwszych jej artykułów i nie zaczynać od środka, bo wtedy widmo sankcyjnego opodatkowania może okazać się już nie tak straszne jak pierwotnie zakładano.”
