Definicja i cel fundacji rodzinnej
Fundacja rodzinna to osoba prawna utworzona w celu gromadzenia mienia, zarządzania nim w interesie beneficjentów oraz realizacji świadczeń na ich rzecz. Fundatorem może być tylko osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych, która składa oświadczenie o ustanowieniu fundacji w akcie założycielskim lub testamencie oraz wnosi kwotę na fundusz założycielski (minimum 100 tys. zł).
Rok funkcjonowania przepisów: sukcesy i wyzwania
Przepisy dotyczące fundacji rodzinnych weszły w życie 22 maja 2023 r., rozwiązując problemy związane z sukcesją w firmach. Umożliwiają one oddzielenie spraw biznesowych od rodzinnych i zapewniają ciągłość zarządzania majątkiem firmy. Fundacje te pełnią rolę swoistych skarbców, zabezpieczających majątek rodzinny, gdyż beneficjenci nie stają się właścicielami środków. Jest to istotne w kontekście ochrony majątku przed ewentualnymi problemami finansowymi członków rodziny.
Potrzeba zmian podatkowych i działalności gospodarczej
Istnieje potrzeba eliminacji nieuzasadnionego opodatkowania zstępnych fundacji zakładanych przez rodzeństwo oraz umożliwienia neutralnego powrotu kapitału z fundacji zagranicznych do polskich. Ważne jest także wyłączenie fundacji z opodatkowania podatkiem od przychodów z budynków oraz doprecyzowanie przepisów dotyczących dozwolonej działalności gospodarczej fundacji. Na przykład, sprzedaż dzieła sztuki zakupionego w celach inwestycyjnych może być uznana za niedozwoloną działalność gospodarczą, co budzi kontrowersje i wymaga jednoznacznego określenia.
Kontrowersje i interpretacje podatkowe
Pojawiły się kontrowersje związane z interpretacjami podatkowymi dotyczącymi wypłat świadczeń z fundacji. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej początkowo twierdził, że świadczenia wypłacane fundatorom z najbliższej rodziny są częściowo opodatkowane PIT. W odpowiedzi na skargę do WSA na jedną z interpretacji indywidualnych, KIS zmienił stanowisko, uznając, że całe świadczenie dla fundatorów z najbliższej rodziny jest w pełni zwolnione z PIT.
Praktyczne aspekty funkcjonowania fundacji rodzinnych
Fundacja rodzinna pozwala na skuteczne zarządzanie majątkiem rodzinnym, zapewniając jednocześnie jego ochronę przed ewentualnymi zagrożeniami, takimi jak roszczenia wierzycieli czy problemy finansowe członków rodziny. Dzięki temu fundacja może pełnić rolę swoistego bufora, zabezpieczającego majątek przed negatywnymi skutkami niespodziewanych wydarzeń. Fundacje te są również narzędziem umożliwiającym planowanie długoterminowe, co jest kluczowe dla zapewnienia stabilności i ciągłości działania rodzinnych przedsiębiorstw.
Korzystne zasady opodatkowania
Przepisy przewidują, że fundacja rodzinna jest zwolniona z podatku dochodowego, chyba że jej działalność gospodarcza wykracza poza dozwolony zakres. Podatek CIT pojawia się przy wypłacie świadczeń na rzecz fundatorów lub beneficjentów, a w przypadku osób z zerowej grupy podatkowej jest to jedyna należna danina. Zmiana interpretacji KIS, uznająca pełne zwolnienie świadczeń z PIT dla fundatorów z najbliższej rodziny, może zwiększyć atrakcyjność fundacji rodzinnych jako narzędzia zarządzania majątkiem.
Aspekty prawne funkcjonowania fundacji rodzinnych
W kontekście prawnym, fundacje rodzinne działają na podstawie ustawy z dnia 22 maja 2023 r. o fundacjach rodzinnych. Zgodnie z przepisami, fundacja rodzinna musi posiadać statut, który określa zasady zarządzania majątkiem oraz zasady powoływania i odwoływania członków organów fundacji. W skład fundacji wchodzą trzy główne organy: zarząd, rada nadzorcza oraz zgromadzenie beneficjentów.
Zarząd fundacji odpowiada za jej codzienne funkcjonowanie i realizację celów statutowych. Rada nadzorcza sprawuje nadzór nad działalnością zarządu, a zgromadzenie beneficjentów podejmuje kluczowe decyzje dotyczące działalności fundacji. Warto zaznaczyć, że ustawa pozwala na pewną elastyczność w zakresie kształtowania struktury organizacyjnej fundacji, co umożliwia dostosowanie jej do specyficznych potrzeb fundatora i beneficjentów.
Potencjalne kierunki rozwoju
W przyszłości warto rozważyć dalsze udoskonalenie przepisów dotyczących fundacji rodzinnych, aby jeszcze bardziej zwiększyć ich popularność. Możliwość włączenia osób prawnych do zarządu i rady nadzorczej fundacji, jak również rozszerzenie zakresu dozwolonej działalności gospodarczej, mogłoby przynieść dodatkowe korzyści. Ponadto, ważna jest eliminacja niejasności podatkowych i uproszczenie procedur administracyjnych związanych z funkcjonowaniem fundacji.
Podsumowanie
Fundacje rodzinne w Polsce, mimo że są stosunkowo nową instytucją prawną, już udowodniły swoją przydatność. Pomimo pewnych problemów i konieczności dalszych zmian legislacyjnych, okazały się popularne dla polskich przedsiębiorców. Zmiany w przepisach i interpretacjach podatkowych mogą dodatkowo zwiększyć ich atrakcyjność, zapewniając większą pewność prawną i korzyści podatkowe dla fundatorów i beneficjentów.
Zapraszamy do kontaktu z naszą kancelarią, aby dowiedzieć się więcej o korzyściach płynących z założenia fundacji rodzinnej i jak możemy pomóc w skutecznym zarządzaniu Państwa majątkiem.
