Stanęliśmy u progu recesji, jaka nie miała miejsca w Polsce od 30 lat. Ograniczenia gospodarcze i społeczne zmieniają punkt widzenia na prowadzenie działalności gospodarczej oraz realizację zawartych ramach zamówień publicznych. Na naszych oczach mamy do czynienia ze zdarzeniem nadzwyczajnym (jak i również z nadzwyczajnymi konsekwencjami tego zdarzenia przyjdzie nam się zmierzyć);
Wykonawcy jako profesjonaliści, działający w dobrej wierze i z zachowaniem należytej staranności, z pełną świadomością i odpowiedzialnością, uczestniczą w postępowaniach o udzielanie zamówień publicznych jak i realizacje zawartych umów.
Art. 15r ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw stanowi, iż obowiązkiem stron umowy o zamówienie publiczne jest niezwłoczne, wzajemne informowanie się o wpływie okoliczności związanych z wystąpieniem COVID-19 na należyte wykonanie tej umowy, o ile taki wpływ wystąpił lub może wystąpić. Strony umowy potwierdzają ten wpływ dołączając do informacji, o której mowa w zdaniu pierwszym, oświadczenia lub dokumenty, które mogą dotyczyć w szczególności:
1) nieobecności pracowników lub osób świadczących pracę za wynagrodzeniem na innej podstawie niż stosunek pracy, które uczestniczą lub mogłyby uczestniczyć w realizacji zamówienia;
2) decyzji wydanych przez Głównego Inspektora Sanitarnego lub działającego z jego upoważnienia państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego, w związku z przeciwdziałaniem COVID-19, nakładających na wykonawcę obowiązek podjęcia określonych czynności zapobiegawczych lub kontrolnych;
3) poleceń wydanych przez wojewodów lub decyzji wydanych przez Prezesa Rady Ministrów związanych z przeciwdziałaniem COVID-19, o których mowa w art. 11 ust. 1 i 2;
4) wstrzymania dostaw produktów, komponentów produktu lub materiałów, trudności w dostępie do sprzętu lub trudności w realizacji usług transportowych;
5) okoliczności, o których mowa w pkt 1-4, w zakresie w jakim dotyczą one podwykonawcy lub dalszego podwykonawcy.
Z doświadczenia wiemy, iż Zamawiający bardzo rzadko inicjują zmiany umów z własnej inicjatywy.
Myślę, że jak zwykle inicjatywa jak i ciężar udowodnienia wpływu koronawirusa na realizację umowy zawartej w ramach zamówień publicznych leży po stronie Wykonawców.
Przede wszystkim należy pamiętać, iż w omawianej sytuacji prawnej zawarcie aneksu nie nastąpi z automatu. Natomiast nasuwa się pytanie jak będą reagować Zamawiający na propozycję zmian? Otóż ust. 2 omawianego przepisu stanowi, iż każda ze stron umowy, o której mowa w ust. 1, może żądać przedstawienia dodatkowych oświadczeń lub dokumentów potwierdzających wpływ okoliczności związanych z wystąpieniem COVID-19 na należyte wykonanie tej umowy. Strona umowy, na zajęcie stanowiska wraz z uzasadnieniem, odnośnie wpływu okoliczności na należyte wykonanie umowy ma 14 dni od momentu dostarczenia oświadczeń i dokumentów wymienionych w ust. 1. Jednakże gdy strona umowy wystąpi o dodatkowe dokumenty i oświadczenia, zajęcie stanowiska wraz z uzasadnieniem wynosić będzie kolejne 14 dni od otrzymanie dodatkowych dowodów.
Z ust. 4 wynika, iż Zamawiający, po stwierdzeniu, że okoliczności związane z wystąpieniem COVID-19 mogą wpłynąć lub wpływają na należyte wykonanie umowy o zamówienie publiczne może w uzgodnieniu z wykonawcą dokonać zmiany umowy, o której mowa w art. 144 ust. 1 pkt 3 (czyli zmiana umowy o wykonanie zamówienia publicznego może zostać wprowadzona w przypadku, konieczności wprowadzenia zmian wynikających z okoliczności, których Zamawiający działając z należytą starannością nie mógł przewidzieć, a wartość zmiany nie przekracza 50% wartości pierwotnej umowy), w szczególności przez:
1) zmianę terminu wykonania umowy lub jej części, lub czasowe zawieszenie wykonywania umowy lub jej części,
2) zmianę sposobu wykonywania dostaw, usług lub robót budowlanych,
3) zmianę zakresu świadczenia wykonawcy i odpowiadającą jej zmianę wynagrodzenia wykonawcy – o ile wzrost ceny spowodowany każdą kolejną zmianą nie przekroczy 50% wartości pierwotnej umowy.